Bitcoin L2 của "Sương mù" và "Ngọn hải đăng", sự lựa chọn lộ trình của GOAT Network và chuẩn mực ngành

Bài viết: ChandlerZ, Foresight News

Trong thị trường tiền điện tử từ năm 2024, Bitcoin Layer2 gần như đã trở thành một nhãn hiệu được sử dụng phổ biến. Từ sidechain đến Rollup, từ kênh trạng thái đến bất kỳ hệ thống nào tương thích với EVM, nhiều dự án tự xưng là Bitcoin L2, tranh giành quyền lực diễn ngôn trong khoảng trống quyền lực. Tuy nhiên, khi mọi người đều có thể tự xưng là Layer2, một vấn đề cơ bản hơn bắt đầu hiện ra: Hệ sinh thái Bitcoin thực sự cần gì?

Sự phát triển của Bitcoin L2 không cần nhiều câu chuyện hơn, mà là những giải pháp kỹ thuật có thể xác minh, có thể chạy, có tiêu chuẩn rõ ràng và mô hình kinh tế bền vững. Mạng GOAT đã dần xác lập định vị kỹ thuật của mình trong bối cảnh như vậy. Nó không chọn con đường phát hành token để tạo dựng tiếng tăm, cũng không dựa vào các khái niệm trừu tượng để bao bọc công nghệ, mà xoay quanh việc triển khai kỹ thuật của BitVM2, đưa ra một bộ giải pháp thực thi có thể chạy và được xác minh, đồng thời kết hợp với sách trắng kinh tế và tiêu chuẩn ngành để cố gắng tái cấu trúc con đường đáng tin cậy cho Bitcoin L2.

Nguồn gốc và động lực: “Căn bệnh” của BTC L2 và sự lựa chọn của “Người phá vỡ thế bế tắc”

BTCFi trong nhiều năm qua luôn loay hoay giữa lý tưởng công nghệ và những hạn chế thực tế, nghịch lý cơ bản của nó có thể được tóm gọn thành một tam giác điển hình: tính bảo mật cần phải phù hợp với cơ chế đồng thuận của mạng Bitcoin, tính năng yêu cầu hỗ trợ mở rộng và thông minh, nhưng tất cả điều này phải được xây dựng trên nền tảng không hy sinh bản chất phi tập trung. Đáng chú ý hơn, tài sản gốc BTC cho đến nay vẫn thiếu một con đường thu nhập ổn định, lâu nay chỉ có thể dựa vào tỷ lệ phí vốn của các nền tảng tập trung hoặc khuyến khích từ các token của chuỗi khác, khó có thể xây dựng một hệ sinh thái tài chính bền vững. Một loạt các khuyết điểm cấu trúc này khiến nhiều dự án L2 Bitcoin cuối cùng rơi vào con đường giả cầu nối, lưu ký tập trung, hoặc thậm chí phụ thuộc vào hạ tầng chuỗi chéo của Ethereum, mơ hồ về mặt kỹ thuật và khó có thể tự biện minh về mặt thương mại.

Mạng GOAT từ những ngày đầu đã chọn chiến lược theo chiều dọc, nhấn mạnh ưu tiên hiện thực hóa và công nghệ có thể xác minh. Về kiến trúc phần cứng, mạng đã loại bỏ RISC-V chưa phát triển và chuyển sang kiến trúc MIPS có độ ổn định công nghiệp cao hơn, đồng thời kết hợp một loạt tối ưu hóa mạch để xây dựng zkMIPS( Ziren), tạo ra môi trường tính toán trên chuỗi hiệu quả. Trong thiết kế hệ thống, thông qua sự kết hợp giữa BitVM2 và kiến trúc Sequencer phi tập trung, xây dựng con đường thực thi không cần quản lý và có thể xác minh trên chuỗi, thực hiện cơ chế phán quyết trên chuỗi với trạng thái có thể truy xuất và dữ liệu có thể xác minh.

Trên con đường chiến lược, GOAT càng không đặt vận mệnh vào mô hình B2B hoặc phát hành dự án hợp tác, mà thay vào đó lấy Bitcoin zkVM làm trục chính, xây dựng từ dưới lên các trường hợp sử dụng zk thực tế nhất. Khi mà hầu hết các dự án L2 được gọi là vẫn đang lẩn quẩn trong những câu chuyện, GOAT đã tái hình thành Bitcoin L2 từ một khái niệm ngôn ngữ thành một giải pháp thực tiễn bền vững.

Sự tiến hóa và thực hiện kỹ thuật của BitVM2

Kiến trúc được đề xuất bởi GOAT BitVM2 là một bước quan trọng trong việc chuyển giao công nghệ mở rộng Bitcoin từ tính khả thi lý thuyết sang ứng dụng thực tiễn. So với ý tưởng mô phỏng cổng logic và chứng minh gian lận của BitVM v1 trước đó, phiên bản của GOAT đã thực hiện tái cấu trúc hệ thống về cơ chế an toàn, hiệu quả thách thức và tính kinh tế thực hiện, lần đầu tiên đưa zkRollup bản địa của Bitcoin vào sử dụng thực tế. GOAT BitVM2 đã rút ngắn thời gian thách thức từ 14 ngày xuống còn chưa đến 1 ngày, cấu trúc của nó kết hợp chứng minh không biết zkMIPS, bộ sắp xếp phi tập trung và cơ chế thưởng thách thức nhiều vòng, xây dựng một giải pháp ZK Rollup bản địa hoàn chỉnh cho Bitcoin. Cụ thể, những đột phá cốt lõi của nó thể hiện ở ba khía cạnh:

Về mặt an ninh, đề xuất cơ chế cam kết tập hợp người xác thực L2, thực hiện xác thực đồng thuận ở tầng L2, giải quyết vấn đề tấn công chi tiêu gấp đôi của Operator;

Về mặt hiệu suất, kết hợp quy trình hoàn trả được đơn giản hóa L2, dựa trên mạng chứng minh thời gian thực zkMIPS, tăng cường hiệu quả hoàn trả của Operator.

Về mặt khuyến khích, đề xuất giải pháp Universal Operator, dựa trên việc rút thăm bằng mật mã để thực hiện sự luân phiên ngẫu nhiên của các vai trò, xây dựng cơ chế khuyến khích có hệ thống, đảm bảo lợi ích của các bên tham gia (Sequencer, Operator và Challenger) được cân bằng.

Hiện tại, mạng thử nghiệm GOAT BitVM2 đã được ra mắt và hoàn thành buổi trình diễn mô phỏng thử thách Ziren với tính toán ngoại tuyến + mạng chính. Trong môi trường thử nghiệm, hệ thống hỗ trợ đường dẫn thực hiện zkRollup dựa trên đầu vào gốc BTC, xác nhận rằng kết quả thực hiện L2 có thể hoàn thành quyết định xác định trên chuỗi mà không cần điều kiện tin cậy, đặt nền tảng kỹ thuật cho việc triển khai toàn diện ứng dụng BTC L2 trong tương lai.

Trong khi đó, Mạng GOAT đang tích cực thúc đẩy khám phá đổi mới của BitVM3. Là một thành viên của Liên minh BitVM, Mạng GOAT chủ yếu tập trung vào giải pháp mạch ẩn có thể xác minh kết hợp giữa DV-SNARK và NIZK, và đã hoàn thành việc triển khai và thử nghiệm nguyên mẫu trước tiên. Thông qua bước đột phá này, hiệu quả của các thách thức trên chuỗi đã tăng lên hơn 1000 lần, tức là chi phí thách thức giảm xuống còn 1/1000 so với mô hình ban đầu.

Mạng GOAT sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác trong hệ sinh thái, thúc đẩy kỹ thuật tầng hai BTC đến mức kỹ thuật và ứng dụng quy mô lớn, tăng tốc mở rộng chức năng và giải phóng giá trị của mạng Bitcoin.

Mô hình kinh tế và “chu kỳ lợi nhuận”

Trong tất cả các khám phá về tài chính hóa Bitcoin, cấu trúc công nghệ chắc chắn rất quan trọng, nhưng điều thực sự quyết định xem các dự án L2 của Bitcoin có thể tiến tới nền tảng bền vững lâu dài hay không, luôn là mô hình kinh tế của nó có tính tự nhất quán và khép kín hay không. Tài liệu “Báo cáo kinh tế zkRollup Bitcoin 2.0” do GOAT Network phát hành chính là xoay quanh vấn đề cốt lõi này, với mục đích không phải xây dựng một không gian tường thuật kích thích rỗng, mà là hệ thống hóa việc thiết lập một cấu trúc kích thích xoay quanh sự an toàn nguyên bản của BTC và hành vi sử dụng, để L2 không còn phụ thuộc vào cầu nối tập trung, thanh khoản giả tạo hoặc truyền máu từ token bên thứ ba, mà có thể dựa vào việc sử dụng mạng thực tế và hành vi của các tham gia hệ thống để tạo ra, phân phối và liên tục phát hành lợi nhuận.

Trong phiên bản đầu tiên của “Sách nâu kinh tế” được phát hành trước đó, trên cơ sở sử dụng BTC để tạo lãi suất, GOAT đã đề xuất mô hình hai Token, trong đó pBTC đại diện cho vốn khóa, người dùng có thể rút bất cứ lúc nào, đảm bảo quyền sở hữu tài sản không bị mất; yBTC thì là chứng nhận thu nhập gốc của hệ thống, đại diện cho giá trị lợi nhuận ròng phát sinh từ các hoạt động kinh tế thực trên chuỗi. Dù là phí giao dịch, lợi nhuận từ quyền xếp hạng, hay phần thưởng cho người thách thức, đều được phân phối một cách có định hướng thông qua yBTC. Thiết kế này sẽ cắt đứt hiệu quả lợi nhuận và vốn gốc, không còn cần phải sử dụng APY cao như một mồi nhử để tập trung thanh khoản một cách cưỡng bức, mà thay vào đó, để lợi nhuận trở thành sản phẩm tự nhiên của quá trình sử dụng, tạo ra một vòng khép kín lợi nhuận rõ ràng và có thể truy xuất.

So với các giải pháp L2 khác dựa vào cầu nối chuỗi chéo hoặc tài sản được đóng gói ERC20, lộ trình lợi nhuận gốc mà GOAT xây dựng có độ bền vững kỹ thuật cao hơn. Nhờ vào sự kết hợp giữa BitVM2 và kiến trúc zkVM, BTC có thể vào môi trường thực thi L2 mà không cần lưu ký, và tham gia vào toàn bộ vòng đời giao dịch và ứng dụng thông qua cơ chế thực thi ngoài chuỗi và xác minh trên chuỗi. Những gì được phát hành trên chuỗi chỉ là cam kết trạng thái và logic xác minh kết quả tính toán, toàn bộ quá trình không cần trung gian mã thông báo bên thứ ba, không phụ thuộc vào cổng tập trung, từ đó thực sự đạt được mục tiêu kiến trúc không nhượng bộ quyền kiểm soát mạng chính BTC và khả năng kết hợp của lớp hai.

Trên cơ sở cơ chế vận hành, GOAT đã tiến thêm một bước khi đề xuất ý tưởng về tầng kinh tế mô-đun, không chỉ bổ sung cho logic khuyến khích của ba loại vai trò hiện tại mà còn là sự triển khai sớm khả năng phối hợp tài nguyên liên giao thức trong hệ sinh thái đa ứng dụng song song trong tương lai. Khi nhiều kịch bản DeFi, RWA hoặc thanh toán được kết nối, các nhà phát triển sẽ được phép xác định cơ chế phân phối lợi nhuận riêng của họ, xây dựng mô hình phản hồi tính thanh khoản nội bộ, và sử dụng yBTC làm tọa độ đo lường thống nhất, nhằm hiện thực hóa sự kết hợp và hợp tác logic khuyến khích trong các kịch bản khác nhau. Cuối cùng, tầng kinh tế này sẽ tiến hóa thành nền tảng tài chính phối hợp trên Bitcoin L2.

Như Kevin Liu, một trong những đóng góp cốt lõi của GOAT Network, đã nói, BTCFi thực sự chưa bao giờ bắt đầu, và sự bắt đầu thực sự của nó phải dựa trên một vòng kín kép giữa an toàn gốc và lợi nhuận gốc.

Nếu như “Báo cáo Kinh tế Nâu 2.0” vẽ ra một vòng khép kín lợi nhuận tự tại cho GOAT Network, thì thực sự đưa logic này vào hiện thực chính là sản phẩm và hệ sinh thái mà nó phát triển quanh BTCFi. Giá trị của lớp thứ hai nguyên thủy của Bitcoin không nên dừng lại ở lý thuyết và câu chuyện, mà phải cung cấp cho người nắm giữ một lối vào lợi nhuận thực sự có thể sử dụng, bền vững và không cần lưu ký.

Mạng GOAT đã chính thức ra mắt một bộ sản phẩm thu nhập BTCFi, cung cấp nhiều lựa chọn cho người dùng với các mức độ rủi ro khác nhau. GOAT Safebox như một lựa chọn không rủi ro, cho phép người dùng tham gia vào các động lực của bộ sắp xếp phi tập trung thông qua việc khóa BTC trong ba tháng, thu được khoảng 2% lợi nhuận trên chuỗi, đặc biệt phù hợp với các nhà đầu tư tổ chức; Vault BTCB/DOGEB đạt được 5% lãi suất hàng năm thông qua cầu nối đa chuỗi và hoàn lại phí Gas, nhắm đến người dùng bảo thủ; trong khi đó, Staking PoS Bộ sắp xếp mở ra con đường rủi ro trung bình, dựa trên PoS đa tiền tệ và mạng lưới bộ sắp xếp phi tập trung, cho phép staking với lãi suất hàng năm cao nhất có thể đạt 10%; ngoài ra, thị trường cho vay Avalon cho phép BTC và BTC LST thực hiện các giao dịch vay và cho vay linh hoạt cũng như phân bổ thanh khoản trên lớp hai, thực sự đưa Bitcoin vào các tình huống hiệu quả tài chính cấp độ DeFi.

Hiện nay, hệ sinh thái của GOAT Network đã bắt đầu hình thành quy mô, bao gồm nhiều lĩnh vực như DeFi, công cụ hạ tầng, cầu nối chuỗi, NFT, trò chơi, nút sắp xếp, thu hút sự tham gia của các nhà phát triển, người dùng, tổ chức và cộng đồng. Khi hệ sinh thái tiếp tục mở rộng, GOAT Network đang tiến hóa thành một hệ điều hành tài chính có lợi nhuận bền vững, hợp tác mở và đổi mới đa dạng.

Từ “nói được làm được” đến “đường cơ sở ngành”

Nếu nói rằng công nghệ và mô hình kinh tế là bằng chứng cho giai đoạn đầu tiên của GOAT Network, thì tài liệu “Đề xuất chuẩn cho mạng lưới tầng hai gốc Bitcoin” mà họ phát hành đại diện cho việc bắt đầu đảm nhận trách nhiệm sinh thái ở cấp độ cao hơn, nhằm xác định ranh giới rõ ràng cho khái niệm L2 Bitcoin đang hỗn loạn. Đối mặt với nhiều dự án trên thị trường có tên L2 nhưng thực chất lại phụ thuộc vào đa chữ ký liên bang hoặc cơ chế tin cậy bên ngoài, GOAT hy vọng thông qua một bộ quy tắc lấy tinh thần Bitcoin làm trung tâm, thiết lập tiêu chí đánh giá cho mạng lưới tầng hai gốc.

Đề xuất này được chia thành hai phần: “các mục cần thiết” và “các mục mở rộng tùy chọn”, nhấn mạnh việc thường xuyên neo giữ vào mạng chính Bitcoin, giải quyết tranh chấp trên chuỗi, thoát cưỡng chế không cần sự cho phép, cấu trúc cầu tối thiểu hóa sự tin cậy, cũng như khả năng sử dụng liên tục của hệ thống trong trường hợp bị tấn công hoặc ngừng hoạt động. Công nghệ tiêu chuẩn trung lập, không thiên vị bất kỳ kiến trúc cụ thể nào, miễn là đáp ứng những nguyên tắc này thì có thể được coi là L2 gốc của Bitcoin.

Khác với hầu hết các giao thức tự định nghĩa tiêu chuẩn, GOAT coi đây là điểm khởi đầu cho sự hợp tác trong ngành, nhấn mạnh tính mở và trung lập của tiêu chuẩn. Điều này không chỉ là sự mở rộng của triết lý kỹ thuật của nó, mà còn là một cách khôi phục lại bản chất của khái niệm L2 Bitcoin trong bối cảnh ngữ nghĩa hỗn độn hiện nay.

Mạng GOAT đã triển khai hệ thống chứng minh thời gian thực đầu tiên hoạt động trong môi trường sản xuất, trở thành dự án zkRollup Bitcoin đầu tiên hỗ trợ khởi tạo rút tiền ngay lập tức và chứng minh trực quan toàn chuỗi.

Mạng GOAT cho biết, tất cả các thao tác peg-out đã được số hóa, trực quan hóa, có thể xác minh trên chuỗi, và được trình bày theo thời gian thực qua trang UI công khai. Hệ thống hiện đã hoàn toàn mã nguồn mở, không phụ thuộc vào giả định tin cậy, và đã xây dựng một vòng khép kín hoàn chỉnh từ việc gửi BTC, tương tác trên chuỗi đến rút tiền. Đội ngũ dự án tin rằng, khả năng này sẽ định nghĩa lại tiêu chuẩn kỹ thuật của zkRollup Bitcoin, và đặt nền tảng cho khả năng sử dụng thực tế của BTCFi.

Sau khi hoàn thành việc triển khai công nghệ và thiết lập các tiêu chuẩn ngành, Mạng GOAT không chỉ dừng lại ở những đột phá kỹ thuật, mà còn chuyển trọng tâm sang xây dựng cộng đồng. Theo họ, sức sống của một mạng lưới phi tập trung không chỉ đến từ độ an toàn của mã hay tính khả thi của mô hình, mà còn phụ thuộc vào khả năng hình thành một hệ sinh thái cộng đồng đủ mở và đủ năng động.

GOAT đã triển khai một cách tiếp cận đa chiều ở cấp độ cộng đồng. Thông qua kế hoạch One Piece, người dùng có thể thực hiện các tương tác xã hội, xuyên chuỗi, giao dịch, trò chơi nhỏ với chi phí bằng không hoặc chi phí thấp, và đổi điểm để nhận airdrop token, trở thành kênh phân phối chính của hệ sinh thái giai đoạn đầu. Khác với hầu hết các dự án dựa vào airdrop để thổi phồng, One Piece nhấn mạnh sự tham gia lâu dài và tương tác đa dạng. Vào tháng 8, GOAT Network đã công bố khởi động kế hoạch đại sứ GOAT Vanguard, nhằm tuyển dụng những người tiên phong Bitcoin, các nhà sáng tạo nội dung chất lượng và các lãnh đạo cộng đồng cùng chí hướng từ khắp nơi trên thế giới, cùng nhau dẫn dắt câu chuyện BTCFi, thúc đẩy việc triển khai đổi mới lợi nhuận gốc Bitcoin L2. Ngoài ra, dự án đã mua tích lũy 34 BTC và chính thức khởi động nó như Quỹ Thí điểm Hệ sinh thái, nhằm thể hiện một cách trực tiếp rằng dự án muốn sử dụng chính Bitcoin để khuyến khích hệ sinh thái Bitcoin. Ba yếu tố này cùng nhau tạo thành một con đường chính khác ngoài công nghệ GOAT, biến Layer2 gốc Bitcoin thành một thí nghiệm xã hội được xây dựng và hưởng lợi bởi người dùng toàn cầu.

Cho bước tiếp theo của Bitcoin L2 “Lập thứ tự”

Lộ trình mở rộng của Bitcoin đang ở một bước ngoặt. GOAT với sự sắp xếp hệ thống trong việc triển khai công nghệ, xây dựng mô hình kinh tế và thiết lập tiêu chuẩn ngành, đang cố gắng trở thành “người thiết lập trật tự” trong lĩnh vực này. Layer 2 nguyên bản của Bitcoin thực sự là gì? Làm thế nào để thiết lập một con đường thực thi không cần tin tưởng? Làm thế nào để xây dựng cơ chế lợi nhuận BTC nguyên bản bền vững?

Khi các khái niệm hạ nhiệt, các từ khóa chìm vào im lặng, cuối cùng những gì còn lại sẽ là những giải pháp hệ thống có tiêu chuẩn, có thể xác minh và có khả năng hoạt động liên tục. Những gì GOAT xây dựng không chỉ là một bộ sản phẩm L2, mà còn đang thiết lập nền tảng quy tắc cho toàn bộ hệ sinh thái mở rộng Bitcoin. Nó đặt hành động kỹ thuật lên hàng đầu, thiết lập trật tự cho giai đoạn tiếp theo của Bitcoin L2, tái cấu trúc niềm tin.