"Thẻ Đậu Nành" và Cuộc Đối Đầu Hiếm Có: Trò Chơi Đàm Phán Thương Mại Trung-Mỹ 2025

Tại sao lại là "đậu nành" và "đất hiếm"?

Từ góc độ kinh tế, đậu nành và đất hiếm có thể không giống nhau, nhưng vai trò của chúng ở cấp độ chiến lược thì rất rõ ràng:

• Đậu nành là chìa khóa của hệ thống nông nghiệp và chính trị bầu cử của Mỹ. Nhiều tiểu bang ở Trung Tây phụ thuộc vào xuất khẩu đậu nành để duy trì thu nhập nông trại, và cử tri ở những vùng này ảnh hưởng đến bối cảnh chính trị liên bang. Do đó, việc Trung Quốc mua đậu nành của Mỹ có liên quan trực tiếp đến áp lực chính trị nội bộ ở Hoa Kỳ.
• Đất hiếm là một trong những nguồn tài nguyên chiến lược toàn cầu của Trung Quốc. Đất hiếm được sử dụng trong các lĩnh vực như xe điện, hệ thống vệ tinh, sản xuất chính xác và thiết bị chip. Nếu có sự biến động trong nguồn cung đất hiếm, nó sẽ có tác động dây chuyền đến chuỗi ngành công nghiệp cao cấp.

Tại sao "thời gian cửa sổ" lại được chọn để xuất hiện vào năm 2025 trong các cuộc đàm phán?

Vào năm 2025, nền kinh tế toàn cầu đang trong giai đoạn tái cấu trúc chuỗi cung ứng, và các quốc gia đang đánh giá lại những rủi ro của sự phụ thuộc vào thương mại. Trong bối cảnh này, cả Trung Quốc và Hoa Kỳ đều nhận ra rằng sự đối đầu liên tục chỉ làm tăng chi phí, từ đó tạo ra sự cần thiết cho cuộc đối thoại mới.

Các cuộc đàm phán mới nhất giữa hai bên tập trung vào việc thúc đẩy ba vấn đề cốt lõi:

• Liệu quy mô và tốc độ mua đậu nành của Trung Quốc có phục hồi và mở rộng không?
• Liệu Trung Quốc có tiếp tục thắt chặt hay nới lỏng một cách vừa phải các chính sách xuất khẩu đất hiếm của mình?
• Liệu Hoa Kỳ có đang xem xét điều chỉnh một số thuế quan và hạn chế xuất khẩu công nghệ không?

Mặc dù chưa có bước đột phá quyết định nào xảy ra, cả hai bên vẫn chưa rời khỏi bàn đàm phán, cho thấy tình hình đang ở trạng thái trò chơi có thể kiểm soát.

Mỗi bên muốn gì?

Mục tiêu của Trung Quốc là:

Củng cố an ninh của chuỗi cung ứng, đặc biệt để tránh các hạn chế bên ngoài đối với công nghệ và thiết bị quan trọng, đồng thời linh hoạt kiểm soát áp lực đàm phán thông qua nhịp độ mua đậu nành.

Mục tiêu của Hoa Kỳ là:

Đảm bảo rằng xuất khẩu nông sản không bị gián đoạn, trong khi vẫn duy trì vai trò quy định và ảnh hưởng của chúng trong chuỗi công nghệ toàn cầu.

Cả hai bên đều rõ rằng đối đầu không phải là mục tiêu; kiểm soát sáng kiến mới là mục tiêu. Do đó, các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục nhưng sẽ không dễ dàng kết thúc.

Thương lượng có nghĩa gì đối với thị trường toàn cầu?

• Thị trường sản phẩm nông nghiệp sẽ vẫn biến động nhưng nằm trong tầm kiểm soát: Sự thay đổi trong nhịp độ mua đậu nành của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến bối cảnh cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu từ Nam Mỹ và Hoa Kỳ.
• Ngành năng lượng và công nghệ mới sẽ duy trì mức độ chú ý cao đối với các chính sách về đất hiếm: nếu xuất khẩu đất hiếm bị hạn chế, chi phí của chuỗi cung ứng sản xuất cao cấp có thể tăng lên.
• Chuỗi cung ứng toàn cầu đang cho thấy xu hướng "bố trí đa trung tâm" đang gia tăng: các công ty ngày càng không muốn phụ thuộc sản xuất và cung ứng vào một quốc gia duy nhất.

Nói cách khác, kết quả của các cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ không chỉ ảnh hưởng đến hai quốc gia mà còn đến hoạt động của hệ thống sản xuất toàn cầu.

Người mới bắt đầu nên theo dõi tiến trình tiếp theo như thế nào?

Không cần phải xem các báo cáo phức tạp, chỉ cần tập trung vào ba tín hiệu công khai quan trọng nhất:

• Báo cáo khối lượng nhập khẩu đậu nành hàng tháng của Trung Quốc: Một sự gia tăng đáng kể trong dữ liệu cho thấy sự nới lỏng trong đàm phán.
• Có sự thay đổi trong tông điệu và cách diễn đạt của bộ phận kinh doanh Trung Quốc về chính sách xuất khẩu đất hiếm: cách diễn đạt thoải mái hơn cho thấy các cuộc đàm phán đang tiến gần đến một khu vực thỏa hiệp.
• Liệu Hoa Kỳ đã ban hành một cửa sổ miễn thuế mới hoặc hoãn lệnh cấm công nghệ: Đây là cách trực tiếp để phía Mỹ thể hiện thiện chí và giảm bớt căng thẳng.

Hãy nhớ: không phải là theo dõi các tuyên bố trên tin tức, mà là quan sát các chính sách và hành động dữ liệu.

Kết luận

Cốt lõi của các cuộc đàm phán thương mại Trung-Mỹ không chỉ là sự trao đổi lợi ích kinh tế, mà còn là cuộc cạnh tranh cho sự thống trị ngành công nghiệp trong tương lai. Đậu nành phản ánh áp lực thực sự, trong khi các nguyên tố đất hiếm đại diện cho lợi thế chiến lược. Cuộc đàm phán này sẽ thấy sự nới lỏng lâu dài, lặp đi lặp lại và theo từng giai đoạn, nhưng sẽ không kết thúc nhanh chóng.

Cách quan sát thực sự có giá trị không phải là đoán kết quả, mà là hiểu: những người nắm giữ lợi thế cấu trúc về tài nguyên nắm giữ sức mạnh đàm phán.