Cách rút tiền từ một tài khoản ngân hàng sau khi một người thân qua đời: Các quy định mới sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 6

Beneficiaries có thể truy cập vào các khoản gửi ngân hàng như thế nào sau khi chủ tài khoản qua đời?

Thông báo về việc tối ưu hóa các yêu cầu liên quan đến việc rút tiền gửi nhỏ của người giữ tài khoản đã qua đời" ( kể từ nay, quy định mới) được ban hành trước đó bởi Cơ quan Giám sát Tài chính Quốc gia và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 6. Quy định mới này tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý di sản của các khoản tiền gửi bằng cách tăng giới hạn của tài khoản cho các khoản rút tiền đơn giản và mở rộng phạm vi của các khoản rút này. Còn thay đổi nào khác đã được thực hiện?

Tra cứu tài khoản ngân hàng và số dư của một chủ tài khoản đã qua đời

“Trong thực tế, những người thừa kế phải đối mặt với hai 'trở ngại' chính khi rút tiền gửi ngân hàng: khó khăn trong việc thực hiện các yêu cầu và thực hiện rút tiền”, theo các nguồn từ lĩnh vực tài chính.

Một chuyên gia chỉ ra rằng thách thức đáng kể đầu tiên đối với người thừa kế là tìm ra tài khoản ngân hàng mà người chủ đã mất sở hữu.

Bạn nên làm gì nếu không biết tài khoản ngân hàng của người đã khuất? Một cuộc điều tra về ứng dụng thanh toán di động của UnionPay đã tiết lộ rằng họ cung cấp “dịch vụ tư vấn dấu vết tài khoản ngân hàng của những người đã qua đời”. Hiện tại, dịch vụ này chỉ đang được thử nghiệm tại các tỉnh Tứ Xuyên, Giang Tô, Phúc Kiến, thành phố Trùng Khánh và Vũ Hán, yêu cầu gửi tài liệu để xem xét tại các chi nhánh ngân hàng vật lý hỗ trợ quy trình này. Được biết rằng các khu vực và tổ chức tài chính được dịch vụ này bao phủ sẽ được mở rộng dần dần.

Sau khi xác định tài khoản ngân hàng, làm thế nào để kiểm tra số dư của nó? Các chuyến thăm đến các ngân hàng khác nhau đã tiết lộ rằng nếu có thẻ và mã PIN, người thừa kế có thể kiểm tra trực tiếp tại các máy ATM. Nếu không có mã PIN, họ sẽ phải cung cấp tài liệu hỗ trợ cho ngân hàng để thực hiện việc kiểm tra.

Theo “Thông báo về việc đơn giản hóa các yêu cầu liên quan đến tiền gửi của người giữ tài khoản đã qua đời” được ban hành chung bởi Cơ quan Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc cũ và Văn phòng Bộ Tư pháp, vợ/chồng, cha mẹ và con cái của người giữ tài khoản đã qua đời có thể nộp các tài liệu chứng minh mối quan hệ ( như sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận kết hôn, giấy khai sinh, v.v. ) và giấy tờ tùy thân hợp lệ của họ. Những người thừa kế hoặc người được chỉ định theo di chúc công chứng có thể nộp giấy chứng tử của người giữ tài khoản, di chúc công chứng và giấy tờ tùy thân còn hiệu lực của họ, cá nhân hoặc chung, để yêu cầu bằng văn bản với tổ chức tài chính nơi có tiền gửi thực hiện thủ tục yêu cầu.

Thông báo trước đó cho biết rằng phạm vi điều tra bao gồm số dư tiền gửi và tài sản tài chính khác ngoài các khoản tiền gửi do chính các tổ chức tài chính phát hành hoặc quản lý. Sau khi ngân hàng xác minh việc tuân thủ các yêu cầu sau một cuộc kiểm tra chính thức, ngân hàng sẽ thông báo bằng văn bản cho người nộp đơn về số dư đã được tham khảo. Đối với các sản phẩm của bên thứ ba được bán theo hình thức gửi ký gửi mà số tiền không thể xác định, ngân hàng phải thông báo cho người nộp đơn rằng họ cần tham khảo với tổ chức tương ứng.

Kiểm tra chi tiết giao dịch của tài khoản

Người ta hiểu rằng trước đây, các ngân hàng chỉ có thể cung cấp hồ sơ giao dịch sau khi chủ tài khoản qua đời, mà không cho phép tra cứu giao dịch trong suốt cuộc đời của họ. Tuy nhiên, trên thực tế, có nhu cầu truy cập vào chi tiết các giao dịch trong đời.

Một tòa án quận Xiangcheng, thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, đã từng đưa ra phán quyết về một vụ án. Vào tháng 6 năm 2023, các thừa kế hợp pháp của người đã khuất Li (cha mẹ, vợ và con gái) đã kiện một ngân hàng yêu cầu cung cấp sao kê ngân hàng từ tháng 4 năm 2021 đến ngày 10 tháng 2 năm 2023, thời gian mà Li vẫn còn sống.

Ngân hàng lập luận rằng, theo các quy định liên quan của Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm trước đây, hiện tại chỉ có thể cung cấp hồ sơ giao dịch sau khi người giữ tài khoản qua đời. Về các hồ sơ trong suốt cuộc đời của họ, không có hướng dẫn rõ ràng do các yếu tố về quyền riêng tư cá nhân và bảo vệ thông tin, vì vậy tạm thời sẽ không thực hiện các cuộc truy vấn.

Sau khi xem xét, tòa án khẳng định rằng đã hình thành một mối quan hệ hợp đồng thẻ ghi nợ giữa Li và ngân hàng bị kiện. Mặc dù luật quy định nguyên tắc bảo mật cho các chủ thẻ, nhưng cần phải phân tích theo các hoàn cảnh cụ thể của vụ việc xem có thể cung cấp các bản ghi giao dịch của chủ thẻ đã qua đời trong suốt cuộc đời của họ hay không. Bốn nguyên đơn là những người thừa kế hợp pháp của Li. Họ đã chỉ rõ phạm vi yêu cầu tra cứu sao kê ngân hàng của mình và giải thích rằng, do nhiều khoản nợ bên ngoài của người đã khuất, cuộc điều tra của họ có lý do hợp lý như hiểu việc thanh toán các khoản nợ trong suốt cuộc đời của người đó, đồng thời trình bày các bằng chứng tương ứng để chứng minh yêu cầu của mình.

Quy định mới làm rõ rằng các ngân hàng có thể cung cấp thông tin chi tiết về các giao dịch của tài khoản của người đã khuất sau khi qua đời và trong vòng 6 tháng trước đó, theo yêu cầu của người thừa kế hàng đầu, trừ khi người đã khuất đã quy định điều ngược lại trong thời gian sống.

Một quan chức của Cơ quan Quản lý Tài chính Nhà nước đã tuyên bố vào ngày 26 tháng 4 rằng các chi tiết giao dịch của tài khoản ngân hàng của người đã khuất ghi lại một số thông tin cá nhân trong suốt cuộc đời của họ, có thể liên quan đến quyền riêng tư cá nhân và cần được xử lý một cách cẩn thận. Tuy nhiên, trên thực tế cũng tồn tại những nhu cầu hợp pháp của những người thừa kế trong việc tham khảo các chi tiết giao dịch của người đã khuất trong suốt cuộc đời của họ trong một số tình huống nhất định, những nhu cầu này cần được đáp ứng khi chúng hợp pháp và hợp lý.

Cán bộ cho biết rằng để cân bằng giữa việc bảo vệ thông tin cá nhân và nhu cầu tham khảo của những người thừa kế, phù hợp với các quy định pháp lý liên quan, quy định mới làm rõ các yêu cầu cho việc tham khảo chi tiết giao dịch của tài khoản, đáp ứng nhu cầu trong các tình huống cụ thể. Để tránh các yêu cầu không cần thiết và không có giới hạn, bảo vệ thông tin cá nhân và quyền riêng tư của các chủ tài khoản đã qua đời, các quy định mới quy định các người yêu cầu được phép và các giới hạn về thời gian cho các yêu cầu.

Theo ý kiến của một chuyên gia, 6 tháng đáp ứng quyền được biết của hầu hết các thành viên trong gia đình, lý do chính để xác minh chi tiết các giao dịch là để kiểm tra xem các khoản tiền gửi của người đã khuất có bị tham ô trước khi họ qua đời không. Nếu người đã khuất lớn tuổi, có thể thẻ ngân hàng của họ không còn trong tay họ, và việc kiểm tra sáu tháng sao kê ngân hàng cũng cho phép các thừa kế khác thấy rõ các chi tiết tài khoản của người đã khuất và tránh một số tranh chấp về tham ô quỹ. Nói chung, trừ khi có trường hợp tử vong đột ngột, các khoản tiền gửi của người đã khuất có thể được chính thức hóa cơ bản trong vòng 6 tháng kể từ khi họ qua đời.

Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng trong trường hợp có tranh chấp thực sự, từ góc độ của một luật sư kiện tụng, việc tham khảo chỉ 6 tháng hồ sơ có thể không đủ, thường cần khoảng 1 năm hồ sơ.

Cán bộ của Cơ quan Quản lý Tài chính Nhà nước khẳng định rằng các ngân hàng được khuyến khích thỏa thuận trước với các chủ tài khoản, thông qua hợp đồng hoặc các phương tiện khác, những vấn đề như di sản của các khoản gửi và việc tham khảo chi tiết các giao dịch sau khi họ qua đời.

Rút tiền gửi nhỏ hơn không vượt quá 50,000 nhân dân tệ

Nếu người giữ tài khoản qua đời, liệu người thừa kế có thể trực tiếp đến ngân hàng để rút tiền bằng thẻ ngân hàng và mã PIN không? Một luật sư đã chỉ ra trong một cuộc phỏng vấn rằng, theo các quy định mới, quy trình rút tiền gửi nhỏ của những người thân đã qua đời đã được đơn giản hóa, bất kể người thừa kế có mã PIN hay không, và không còn giống như trước đây. Nếu cần thiết, tất cả các người thừa kế phải mang theo tài liệu hỗ trợ liên quan đến văn phòng công chứng để chứng nhận di sản.

Luật sư giải thích rằng nếu khoản tiền gửi không vượt quá 50.000 nhân dân tệ, người thừa kế có thể tiến hành rút tiền gửi đơn giản của người đã khuất. Các tài liệu cần thiết bao gồm: giấy chứng tử của người giữ tiền, giấy tờ tùy thân hợp lệ của người thừa kế, một bức thư cam kết được ký bởi người thừa kế và chứng minh mối quan hệ giữa người thừa kế và người giữ tiền.

Cần lưu ý rằng giới hạn 50,000 nhân dân tệ được áp dụng cho số dư tài khoản của chủ tài khoản đã qua đời tại cùng một tổ chức tài chính (không bao gồm lãi suất còn lại). Tức là, mỗi ngân hàng có một giới hạn rút tiền đơn giản cho các khoản tiền gửi nhỏ là 50,000 nhân dân tệ.

Cũng đã được quan sát rằng các quy định mới bao gồm các sản phẩm tích lũy vàng của các tổ chức tài chính và trái phiếu kho bạc cùng với các sản phẩm quản lý tài sản được bán bởi các đại lý trong lĩnh vực rút tiền đơn giản, mà vốn gốc và thu nhập thực tế sẽ được bao gồm trong giới hạn tài khoản 50.000 nhân dân tệ. Hơn nữa, quy định mới làm rõ rằng chi phí tang lễ và lương hưu không được bao gồm trong giới hạn 50.000 nhân dân tệ, và có thể được rút hoàn toàn một cách đơn giản.

Luật sư cũng đã đề cập rằng trên thực tế, nếu người thừa kế có thẻ ngân hàng và mã PIN, họ cũng có thể rút tiền nhỏ từ tài khoản của mình tại máy ATM. Ngoài ra, nếu người đã khuất có một giấy tờ tùy thân chưa bị hủy, người thừa kế có thể trình giấy tờ tùy thân của người đã khuất và của chính mình, sử dụng thẻ ngân hàng và mã PIN để thực hiện việc rút tiền, thường là với số tiền nhỏ hơn 50,000 nhân dân tệ, mà không cần ngân hàng xem xét tài liệu bổ sung.

Rút tiền gửi vượt quá 50.000 nhân dân tệ

Trong thực tế, nếu khoản tiền gửi tại ngân hàng vượt quá 50,000 nhân dân tệ, người thừa kế nên rút tiền như thế nào?

Luật sư giải thích rằng có hai lựa chọn: đầu tiên, tất cả những người thừa kế có quyền thừa kế có thể đến một văn phòng công chứng với các giấy tờ tùy thân, chứng chỉ đăng ký gia đình, giấy chứng tử của người đã mất, giấy chứng nhận quyền sở hữu di sản và chứng minh mối quan hệ với người đã mất để yêu cầu hợp pháp hóa di sản. Sau đó, mang giấy chứng nhận di sản công chứng và giấy tờ tùy thân đến ngân hàng để rút tiền. Thứ hai, nếu các thừa kế không đạt được thỏa thuận hoặc không thể hoàn tất các thủ tục công chứng vì lý do khác, một hoặc nhiều thừa kế có thể nộp đơn ra tòa án. Khi tòa án ban hành bản án, phán quyết hoặc hòa giải hợp pháp, thừa kế có thể rút tiền gửi ngân hàng của người đã mất dựa trên tài liệu pháp lý này.

“Từ quan điểm pháp lý, tiền gửi ngân hàng có bản chất kép của quyền sở hữu và quyền tín dụng. Nhưng dù là quyền sở hữu hay quyền tín dụng, một khi bắt đầu thừa kế, quyền sở hữu sẽ được chuyển nhượng, nghĩa là quyền sở hữu của khoản tiền gửi sẽ chuyển cho người thừa kế theo quy định trong Chương Thừa kế của Bộ luật Dân sự. Việc thừa kế bắt đầu với sự ra đi của người để lại di sản, vì vậy khi người sở hữu qua đời, quyền sở hữu khoản tiền gửi sẽ được chuyển cho người thừa kế. Tuy nhiên, trong thực tế, để khoản tiền gửi được rút khỏi ngân hàng và nhận bởi người thừa kế, vẫn cần phải tuân theo một loạt các thủ tục ngân hàng”, luật sư giải thích.

Cách thử “mẹ tôi là mẹ tôi”

“Trong các vụ tranh chấp hàng ngày, thực tế có những trường hợp mà những người thừa kế gặp khó khăn trong việc rút tiền mặt sau khi một người thân qua đời, bao gồm cả các đồng nghiệp trong môi trường đã đối mặt với những tình huống tương tự”, luật sư nhận xét.

Ông giải thích rằng, một mặt, tình huống này là do các ngân hàng phải duy trì mức độ an toàn tối thiểu được yêu cầu đối với các tổ chức tài chính. Vì lý do an ninh và theo các quy định liên quan, các ngân hàng không chỉ cần xác minh rằng người thực hiện việc rút tiền là người thừa kế hợp pháp của khoản tiền gửi, mà còn yêu cầu sự đồng ý của các người thừa kế khác. Điều này nhằm tránh việc một người thừa kế lấy khoản tiền gửi mà không có sự biết đến của những người thừa kế khác, gây ra tranh chấp. Do đó, các ngân hàng sẽ không tránh khỏi việc trở nên nghiêm ngặt hơn trong việc xử lý các thủ tục và kiểm tra thông tin.

Luật sư đã đề cập rằng, mặt khác, đôi khi rất khó để chứng minh rằng “mẹ tôi là mẹ tôi”. Để chứng minh rằng người rút tiền là người thừa kế của người đã qua đời, cần phải trình bày nhiều tài liệu như giấy chứng tử, giấy tờ tùy thân, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu, v.v. Tuy nhiên, đôi khi xuất hiện các vấn đề như hồ sơ gia đình không đầy đủ hoặc thông tin không nhất quán giữa các tài liệu, gây khó khăn cho ngân hàng trong việc xác minh danh tính của người thừa kế.